تاریخچه شهرستان میاندوآب
میاندوآب (قوشاچای-قوشا در ترکی به معنی جفت – دوتا کنار هم – دوشادوش و چای به معنی رود خانه ) یکی از شهرهای جنوبی استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران است. این شهر در جنوب دریاچه ارومیه و میان دو رود زرینه‌رود(“جیغاتی” نام یکی از پسران هولاکوخان مغول ) و سیمینه‌رود (“تاتائو” نام یکی دیگر از پسران هولاکو خان مغول ) واقع شده‌است. زبان مورد استفاده اکثریت مردم در این شهرستان ترکی آذربایجانی است ولی در اطراف شهر میاندوآب ، به سمت شهرستان مهاباد ” ساووق بولاغ ” مردم چند روستا به زبان کردی سورانی تکلم می‌کنند . وجه تسمیه این شهر حاصل موقعیت این شهر بین دو رود جیغاتی و تاتائو هست. با توجه به وضعیت رودخانه‌ها و موقعیت جغرافیایی منطقه ، مسیر ارتباطی استانهای آذربایجان غربی ، آذربایجان شرقی ، کردستان و زنجان از طریق این شهرستان میباشد . فاصله دو روستای “باداملو ” در جنوب شرق و “قلعه” در شمال غرب میاندوآب حدود 120 کیلومتر میباشد . این شهر به مهمان‌نوازی مردم و آب و هوای معتدل مطلوبش و جلوه زیبایی که رودهای جیغاتی و تاتائو به آن بخشیده اند بخصوص عبور جیغاتی از وسط شهرستان ، مشهور است. نام شهر و تاریخ بنامیاندوآب از سه کلمه (میان.دو.آب) تشکیل شده است. وچه تسمیه این شهر به خاطر قرار گرفتن در میان دو رودخانه زرینه رود و سیمیئه رود است. شهر میاندوآب در زمان نادرشاه قصبه بزرگی بوده است. در جریان لشگر کشی نادر قلی سپهسالار وقت ارتش ایران به آذربایجان در سال 1142 هجری قمری از قلعه میاندوآب نام برده میشود. در تاریخ افشار مکررا” از میاندوآب سخن به میان آمده است. در شرفنامه امیر شرف بدلیسی که بنام تاریخ کردستان معروف است، در صفحه 182 از این ناحیه به نام ” دوآب” نام برده میشود.
موقیعت شهر میاندوآباین شهرستان در حد فاصل بین شهرهای بوکان، ملکان، مهاباد و شاهیندژ واقع شده است و در واقع پل ارتباطی برای استانهای آذربایجان‌غربی، آذربایجان‌شرقی و کردستان محسوب می‌گردد. مساحت شهرستان میاندوآب 2694 کیلومتر مربع است و در طول جغرافیایی 46درجه و 6 دقیقه‌ی شرقی از نصف‌النهار گرینویچ و در عرض 36 درجه و 58 دقیقه‌ی شمالی از خط استوا در وسط جلگه‌های منتهی به دریاچه‌ی ارومیه با ارتفاع 1314 متر از سطح دریا قرار دارد. آب و هوای منطقه متغیر بوده، دارای تابستانهای نسبتاً گرم و زمستانهای مختصر سرد میباشد.میزان بارش متوسط در منطقه 289میلی‌لیتر ثبت شده است. میاندوآب چنانکه از اسمش پیداست به علت قرار گرفتن در میان دو رودخانه‌ی زرینه‌رود و سیمینه‌رود به این نام، نامگذاری شده است. جمعیت این شهرستان طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۴۵۱۵۸ نفر بوده است که از این تعداد ۱۲۳۹۹۳ نفر آنان مرد و ۱۲۱۱۶۰ نفر آنان زن بوده اند. شهر میاندواب بعد از بوکان ومهاباد سومین شهر بزرگ در جنوب استان تلقی می شود میاندوآب شهر کشاورزی و تا اندازه‌ای صنعتی است. این شهرستان از نظر کشاورزی و دامپروری پس از ارومیه در استان رتبه‌ی دوم را دارد و از نظر صنعت نیز پس از شهرهای ارومیه و خوی در جایگاه سوم استان قرار گرفته است. دین و مذهب مردم این شهرستان اسلام شیعه‌اثنی‌عشری بوده و در روستاهای مشرف به استان کردستان درصدی از برادران سنی مذهب نیز زندگی می‌کنند. زبان و لهجه‌ی مردم میاندوآب ترکی آذربایجانی است و از خصوصیات بارز مردم این شهرستان صداقت و ایثارگری، میهمان‌نوازی و متعصب بودن به آداب و رسوم میباشد. خوشبختانه شهرستان میاندوآب به واسطه‌ی قرار گرفتن در بین استانهای آذربایجان‌غربی ، آذربایجان‌شرقی و کردستان در سالهای اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است و از نظر صنعتی، کشاورزی، ارتباطات و توسعه‌ی فرهنگی جزء محورهای اصلی سرمایه‌گذاری در جنوب استان به شمار آمده است. کشف چندین اثر باستانی در اطراف میاندوآب، نشانگر اسکان بسیار قدیمی منطقه در دورانهای ثبت نشده تاریخ هست. در اوایل سلطنت آقامحمد خان قاجار به دنبال کوچ اجباری جمعیتی از منطقه کرمان به اهالی شهر اضافه شدند و در مدت دو نسل در جمعیت ترک میاندوآب استحاله گشتند. اسامی برخی محله‌ها و شهرت‌ها مانند رابریلر، سیرجانیلر و کرمانی نشانگر این حرکت جمعیتی بوده. دو دلیل اصلی این حرکت جمعیتی مهاجرت اجباری یا تبعید در اثر شورش ذکر شده. سرکوبی یاغی‌های منطقه کرمان و اسکان جمعیت بیشتر در این منطقه به منظور مقابله با حملات کردها به بناب و مراغه بوده است. این شهر در واقع مرز منطقه ترک نشین و کردنشین است. تهاجمات متعدد بعضی از قبایل محلی کرد در این منطقه تا اواخر مشروطیت ادامه داشت. در این برهه گزارش های بسیاری از حملات به کردان توسط لشکر شجاع‌السلطنه نیز ثبت شده است. در سالهای متلاطم جنگ جهانی اول میاندوآب نیز مانند بسیاری مردم منطقه طعم تلخ قحطی‌ها و بی ثباتی ایران را کشید. دولت ایران در هرج و مرج خان خانی‌های محلی و آشفتگی سیاسی بود. در این دوره دول انگلیس و آمریکا به وساطت مبلغان مسیحی خواستار برقراری یک جمهوری مسیحی به رهبری ارامنه و آسوری ها با مرکزیت ارومیه بودند. در اواخر جنگ دوم جهانی ارتش شوروی کنترل این منطقه را به دنبال تبعید رضاشاه به دست گرفت. در این سالها حزب دمکرات (دمکرات فرقه سی) به رهبری جعفر پیشه‌وری هواداران بسیاری را در میاندوآب و اطراف به خود جلب کرد. به روایتی برگزاری کلاسهای ترکی و اداره منظم شهر در این دوره کوتاه باعث خوش بینی اهالی به این حزب شد و به روایتی دیگر مردم منطقه از این حزب ناراضی بوده و پیش از رسیدن نیروهای دولتی خود به مبارزه با حزب دموکرات پرداخته و بساط آنها را برچیدند پیشینه میاندوآبسابقه تاریخی سکونت در دشت میاندواب به هزاره‌های قبل از میلاد و به دوران اورارتو برمی‌گردد و اولین سندی که به موجودیت شهر امروزی میاندواب اشاره دارد به زمان فتحعلی شاه قاجار می‌رسد.میاندواب تا سال ۱۳۰۹ هجری شمسی مرکز ناحیه مرحمت‌آباد و از توابع مراغه به‌شمار می‌رفت. میاندوآب را سیاحان اروپایی که تا پیش از دوره پهلوی از این منطقه دیدن می‌کردند در کتاب‌های خود آورده‌اند. در دوره قاجار آغامحمدخان قاجار که شهر کرمان را به‌کل نابود ساخته و همگی مردم آن را کور کرده بود، یک هزار تن از جوانان شهر را به سرکردگی مرتضی‌قلی‌خان کرمانی به تهران فرستاد و پس از آن به میاندوآب و سراب و برخی نقاط دیگر آذربایجان تبعید کرد. این کرمانیان پس از چند نسل در جمعیت این شهرها حل شدند حتی در میاندوآب از دیرباز محله‌هایی به نام محله کرمانی‌ها، سیرجانی‌ها، زرند، راه‌بُر و لک‌ها وجود دارد. طایفه‌ای نیز تا یک نسل پیش در میاندوآب هنوز به فارسی با لهجه کرمانی صحبت می‌کردند و از تاریخ نیاکانشان آگاه بودند. در حال حاضر اقلیت بسیار اندکی از کلیمیان در میاندوآب هستند. کوههای شهرستان میاندوآبشهرستان میاندوآب، از نظر توپوگرافی، تپه ماهوری و جلگه‌ای است. بجز در شرق میاندوآب، که دامنه‌های سهند در آن واقع است؛ اکثراً تپه ماهوری و هرچه به طرف شهر میاندوآب نزدیک می‌شویم از ارتفاع آنان کم میشود. بلندترین ارتفاع کوههای مرز آذربایجان‌شرقی و غربی، در محل ربط با ارتفاع ۲۸۳۲ متر است و کوههای جان‌آقا، عثمان اولن، آیدشه و ارتفاعات نوروز لو (سد انحرافی نوروزلو در پای این کوه بر روی زرینه‌رود احداث شده) ۱۴۵۰ متر ارتفاع دارند. همچنین کوه قشلاق‌لو، با ارتفاع ۱۳۷۰ متر و ارتفاعات خطایی، در اطراف تالاب چنگیزگلی، با ارتفاع ۱۴۵۰ متر و کوه تلخاب یا قزل کوه، در حد فاصل مهاباد و میاندوآب با ارتفاع ۱۶۴۵ متر میباشد. آثار باستانی· پل میرزا رسولاین پل تاریخی در ۵ کیلومتری میاندوآب بر روی رودخانه سمینه رود بنا شده‌است. این اثر که قدمت آن به دوره قاجاریه می‌رسد در حال حاضر، در کنار جاده میاندوآب به مهاباد واقع شده‌است. طول این پل ۵۲ متر و تعداد دهانه‌های آن ۷ دهانه میباشد. مصالح بکار رفته در این بنا در قسمت پایه‌ها و سیل شکن‌ها، سنگ و در بقیه قسمت‌ها آجر میباشد. این بنا به شماره ۲۰۶۸ در فهرست آثار ملی ثبت شده‌است · پل کوسالارپل کوسالار در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی میاندوآب در مسیر جاده میاندوآب به شهر چهار برج در روستای کوسالار بر روی کانالی به نام «آجی گوبی» که از زرینه رود منشعب است، ساخته شده‌است. با توجه به نوع ساخت آن قدمت این پل به اواخر دوره قاجاریه برای ارتباط میان دو طرف کانال آب می‌رسد. پل کوسالار دارای ۲ پایه است که با لاشه سنگ و ملات آهک بر روی پی‌های نه چندان محکم استوار گشته‌اند پایه‌ها ۶/۱ متر عرض و ۵/۴ متر طول و در جهت مخالف جریان آب دارای آب شکن‌های مثلثی می‌باشند که هم‌اکنون بقایای آنها باقی مانده‌است. طول آب شکن‌ها حدود ۱ متر و ارتفاع پایه‌ها و آب شکن‌ها از کف پل تا قسمت پایه طاقها ۵/۱ متر میباشد. از دیگر آثار تاریخی و باستانی میاندوآب می‌توان به نقاط زیر اشاره کرد: مسجد طاق، تپه باستانی روستای داش تپه، مجاری صخره‌ای معروف به چهل پله، امامزاده تاجن علی، قلعه هلاکو، آرامگاه ملا شهاب الدین، قلعه حسین‌آباد، قلعه خرابه، قزل قلعه (قزون ۷ و ۸ هـ. ق) دلیک داش (دوره تاریخی). میاندوآب بیش از ۱۰۰ اثر تاریخی دارد که ۴۳ اثر از آنها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است. دشت‌های شهرستان میاندوآبدر شهرستان میاندوآب، دشت میاندوآب‌غربی، میاندوآب شرقی و باروق، واقع شده است که در مورد این دشتها توضیحاتی ارائه می‌گردد. دشت میاندوآب غربی
دره‌های شهرستان میاندوآبدر شهرستان میاندوآب، دره‌های دلمه و دره علی‌یار، قابل اهمیت و مورد توجه و علاقه و گردشگران و علاقمندان به طبیعت است! از دره‌های زیبای شهرستان میاندوآب دره دلمه
منابع آب شهرستان میاندوآب
تالابهای شهرستان میاندوآبتالاب نوروزلوی میاندواب تالاب چنگیزگلی میاندواب سدهای شهرستان میاندوآب
آثار و ابنیه تاریخی شهرستان میاندوآب۱. داش تپه؛
صنایع دستی میاندوآب
موقعیت گردشگری میاندوآب جاذبه های طبیعی شهرستان میان دوآب زندانهای زرینه رود ، سیمینه رود و چشمه سلیمان است.
کشاورزی و دام داری میاندوآبکشاورزی و باغداری در این شهرستان بسیار رواج دارد و محصولات گندم ، چغندر قند ، انگور ، سیب ، گلابی و بادام از محصولات کشاورزی این منطقه است. دام و محصولات دامی نیز از محصولات صادراتی میاندوآب محسوب می شوند.
|
بازدید سایت : 26915 | آنلاین : 2 | امروز : 150 |
